XML-STANDAARDEN VOOR MULTICHANNEL PUBLICATIES
XML handig bij hergebruik content
XML (Extensible Markup Language) is een codeertaal. Hiermee markeer je content en kun je de betekenis van de content definiëren. Je laat bijvoorbeeld zien of iets een titel, een kernwoord of een instructie is. XML kun je voor allerlei soorten publicaties gebruiken. Met XML creëer en beheer je content medium- en productneutraal. Pas voor publicatie leg je in een stylesheet vast hoe content wordt opgemaakt. Op deze manier kun je content goed voor verschillende publicaties hergebruiken.
Content betekenis vastleggen
Een XML-codering bestaat uit elementen en attributen. Een element bepaalt de betekenis van de content, met een attribuut kun je het element nog verder specificeren, bijvoorbeeld een note van de type waarschuwing. Bij welke elementen attributen gebruikt mogen worden, kun je in een DTD (Document Type Definition) of XML-schema vastleggen. Je kunt een eigen DTD/XML-schema definiëren of een bestaande standaard zo als DITA, DocBook, JATS of QTI gebruiken.
Voor het creëren en beheren van XML-documenten zijn verschillende XML-editors op de markt. Het is aan te raden deze te gebruiken.
De standaard
voor vrijwel
alle content
structuren
DITA
DITA (Darwin Information Typing Architectuur) is een standaard die door OASIS (Organization for the Advancement of Structured Information Standards) wordt ontwikkeld. DITA is een op XML gebaseerde architectuur en een set van XML schema modules voor creatie, productie en publicatie van informatie. Met DITA kun je vrijwel alle content structureren, in het bijzonder technische documentatie, maar ook learning & training material (DITA L&T), dus educatief lesmateriaal. Ik beveel de recente versie DITA 1.3 aan. DITA ondersteunt topic based writing. Dat betekent dat je kleine informatie-eenheden maakt (topics) en die in een map samenvoegt waarbij je de onderlinge hiërarchieën kunt aangeven.
Geen starre constructie
Soms zijn de mogelijkheden van DITA veel te ruim en is het wenselijk het aanbod van structuren te beperken. Maar het kan ook zijn dat net die ene belangrijke structuur mist die jouw content kenmerkt. Gelukkig is DITA geen starre constructie. Het kan aan individuele wensen en eisen worden aangepast. Daarvoor is een specifiek specialisatie mechanisme bedacht. Hiermee kun je zowel uitbreiden als ook beperken.
Eenvoudiger toepassen
Een groot deel van de XML-editors ondersteunt de DITA-standaard. De DITA XML-schema’s en andere DITA specifieke zaken zijn al in de editor geïmplementeerd en maken het toepassen van DITA eenvoudiger.
DITA L&T
DITA L&T is een module van DITA specifiek voor leer- en trainingsmateriaal maar educatieve content is vaak complexer. DITA L&T biedt een beperkte set aan interactieve vraagtypes bijvoorbeeld single-select en open-question.
Uitbreiding Extra L&T
Maar vaak wil je nog andere vraagtypes gebruiken zoals fill-in-the-blank of graphic-gap-match. Samen met FontoXML en de Crius Group heb ik een extensie ontwikkeld met deze en meer vraagtypes. Bovendien zijn in de extentie ook MathML and SVG geïntegreerd. De extensie is een open source plug-in voor DITA OT 2.x Sommige klanten van mij maken hiervan al gebruikt. Ook zal deze uitbreiding onderdeel gaan uitmaken van de redactionele suite “Alfred” die door de Crius Group ontwikkeld wordt en FontoXML DITA editor van FontoXML.
XSL-T/-FO
XSL-T staat voor Extensible Stylesheet Language Transformations en is een standaard voor het omzetten een XML-document naar een ander formaat zoals (X)HTML of een anders gestructureerd XML-document. Een XML-document heeft een boomstructuur waarop door XSL-T transformaties worden uitgevoerd. XSL-T is zelf ook een variant van XML. In de praktijk wordt XSL-T vaak in combinatie met XSL-FO toegepast, omdat de opmaakfunctionaliteit niet door XSL-T wordt ondersteund. XSL-FO staat voor XSL Formatting Objects. Met XSL-FO kun je XML-documenten opmaken. Met XSL-T en XSL-FO kun je bijvoorbeeld uit een XML-document een PDF-document maken.
DITA OT
DITA Open Toolkit (OT) is een open souce DITA bewerkingsgereedschap. Met DITA OT kun je diverse output-formaten produceren zoals PDF, XHTML, Microsoft Compiled HTML Help en anderen. DITA OT maakt gebruik van XSL-T en XSL-FO. Je kunt DITA OT voor jouw specifieke opmaak en output configureren. Out of the box kan DITA OT alle geldige specialisaties van DITA verwerken maar niet opmaken. Hiervoor moeten de stylesheets dan worden aangepast.
De standaard voor diverse output-formaten
De standaard voor het valideren van content structuren
W3C XML-schema
In een W3C XML-schema kun je vastleggen welke structuren (elementen en attributen) in je XML-document gebruikt mogen worden. Verder wordt vastgelegd in welke context, volgorde en hoe vaak een element mag voorkomen. Voorbeeld: In een list mogen een onbeperkt aantal list items staan. W3C staat voor World Wide Web Consortium. Naast W3C XML-schema heb je nog RELAX NG schema’s of DTD’s (Document Type Definition).
Ontwikkelen XML-schema
Om een XML-schema te ontwikkelen, is het raadzaam om eerst een gedegen content/informatieanalyse uit te voeren;
• een model van de structuren te maken;
• en tijdens de ontwikkeling het XML-schema voortdurend met content-voorbeelden te toetsten.
DITA specialisatie
Alternatief kun je ook een bestaand XML-Schema gebruiken of indien mogelijk een bestaand XML-Schema bijvoorbeeld DITA uitbreiden.
Content- & Informatieanalyse
Om informatie efficiënt te kunnen gebruiken en publiceren, is het belangrijk een goed overzicht van je informatie te hebben. Over welke informatie beschik je? Hoe is deze informatie opgebouwd en is het gestructureerd?
Bij een contentanalyse wordt met de betrokkenen gesproken en voorbeeldmateriaal geanalyseerd. Vervolgens ontvang je een rapport met de resultaten. Indien gewenst, worden aanbevelingen voor vervolgtrajecten gedaan.
De basis waarmee alles begint
